ระเบียบเรื่องการปิดกั้นการให้บริการเชิงภูมิศาสตร์ (Geo-Blocking Regulation) ของสหภาพยุโรป

การปิดกั้นการให้บริการคือแนวปฏิบัติของผู้ขายสินค้าหรือให้บริการออนไลน์ใช้ในการดำเนิธุรกิจออนไลน์ โดยปฏิเสธการเข้าถึงเว็บไซต์จากประเทศสมาชิกอื่น รวมถึงสถานการณ์ที่มีการอนุญาตให้สามารถเข้าถึงเว็บไซต์ แต่ลูกค้าหรือผู้ใช้บริการจากต่างประเทศต้องซื้อหรือใช้บริการด้วยการชำระเงินค่าสินค้าหรือบริการผ่านบัตรเครดิตหรือเดบิตของประเทศที่กำหนด ในลักษณะที่ใกล้เคียงกันเชิงกายภาพเรียกว่า การเลือกปฏิบัติเชิงภูมิศาสตร์ (Geo-discrimination) ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อการซื้อสินค้าหรือบริการที่ไม่ได้ผ่านระบบออนไลน์ เช่น เมื่อลูกค้าได้ปรากฎตัวในสถานที่ของผู้ขายสินค้า แต่ถูกปฏิเสธการซื้อสินค้าหรือบริการ หรือผู้ขายกำหนดเงื่อนไขที่แตกต่างจากการจำหน่ายแก่ลูกค้าในประเทศตนเอง

ในสหภาพยุโรป ระเบียบเรื่องการปิดกั้นการให้บริการเชิงภูมิศาสตร์ (Goe-Blocking Regulation) มีวัตถุประสงค์เพื่อให้โอกาสแก่ลูกค้าและธุรกิจมากขึ้นในตลาดการค้าภายในสหภาพยุโรป โดยเฉพาะ ระเบียบดังกล่าวได้ระบุปัญหาของลูกค้าที่ไม่สามารถซื้อสินค้าหรือบริการจากผู้ขายที่มีที่ตั้งอยู่ในประเทศสมาชิกอื่นด้วยเหตุผลไม่ว่าจะเป็นสัญชาติ ถิ่นที่อยู่หรือสถานประกอบการ เป็นต้น ดังนั้น การเลือกปฏิบัติเกิดขึ้นเมื่อลูกค้าดังกล่าวพยายามเข้าถึงเพื่อให้ได้ข้อเสนอที่ดีที่สุด ไม่ว่าจะเป็นเงื่อนไขด้านราคาหรืออื่นๆ เมื่อเปรียบเทียบกับคนชาติหรือผู้ที่อยู่อาศัยในประเทศสมาชิกของผู้ขายด้วยกัน

การเข้าถึงระบบออนไลน์

ระเบียบเรื่องการปิดกั้นการให้บริการเชิงภูมิศาสตร์ได้ห้ามการปิดกั้นการเข้าถึงเว็บไซต์และการเปลี่ยนเส้นทางจราจรอินเทอร์เน็ตของลูกค้าโดยไม่ได้ความยินยอมจากลูกค้าก่อน ซึ่งจะทำให้เกิดความโปร่งใสด้านราคามากขึ้นด้วยการอนุญาตให้ลูกค้าสามารถเข้าถึงเว็บไซต์ของผู้ขายสินค้าหรือให้บริการในต่างประเทศที่แตกต่างกันได้เพื่อเปรียบเทียบราคาหรือเงื่อนไขการขายอื่นๆ ระเบียบดังกล่าวนี้ยังใช้บังคับกับบริการที่มิใช่ภาพและเสียงระบบอิเล็กทรอนิกส์ (non-audio-visual electronically supplied services) เช่น หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เพลง เกมส์ และโปรแกรมคอมพิวเตอร์ เป็นต้น 

ตัวอย่างเช่น ลูกค้าจากประเทศอิตาลีต้องการเข้าถึงเว็บไซต์ของร้านขายเสื้อผ้าออนไลน์ แม้ว่าลูกค้าจะพิมพ์ URL เป็นภาษาอังกฤษเพื่อเข้าถึงเว็บไซต์ภาษาอังกฤษ แต่ก็จะถกเปลี่ยนเส้นทางจราจรไปยังเว็บไซต์ภาษาอิตาลี ทั้งนี้ ระเบียบนี้มีผลใช้บังคับ การเปลี่ยนเส้นทางจราจรอินเทอร์เน็ตของลูกค้าจำเป็นต้องได้รับความยินยอมโดยชัดแจ้งจากลูกค้าและแม้ว่าลูกค้าจะให้ความยินยอมในการเปลี่ยนเส้นทางจราจรอินเทอร์เน็ต เว็บไซต์รูปเดิมที่ลูกค้าต้องการเข้าถึงควรจะต้องยังคงให้ลูกค้าสามารถเข้าถึงได้เช่นเดิม

การเข้าถึงสินค้าหรือบริการ

ระเบียบนี้กำหนดสถานการณ์เฉพาะเจาะจงในกรณีที่ไม่มีเหตุผลอันเหมาะสมโดยสมควรสำหรับการปิดกั้นการให้บริการเชิงภูมิศาสตร์หรือการเลือกปฏิบัติในรูปแบบอื่นในเรื่องสัญชาติ ถิ่นที่อยู่อาศัย หรือสถานที่ประกอบกิจการหรือจัดตั้งบริษัท ในสถานการณ์ดังกล่าวลูกค้าจากประเทศสมาชิกอื่นมีสิทธิเข้าถึงสินค้าหรือบริการเช่นเดียวกันกับลูกค้าที่อยู่ในท้องถิ่นหรือพื้นที่ตั้งของผู้จำหน่าย ซึ่งสถานการณ์ที่ระเบียบนี้กำหนดไว้ มีดังนี้ 

การจำหน่ายสินค้าโดยไม่มีการจัดส่งสินค้า

ในกรณีที่ลูกค้าได้ซื้อสินค้า เช่น อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เสื้อผ้า อุปกรณ์กีฬา หรือหนังสือที่ผู้จำหน่ายสินค้าไม่ได้มีการจัดส่งสินค้าดังกล่าวข้ามพรมแดนให้แก่ลูกค้าของประเทศสมาชิก ลูกค้าดังกล่าวจากประเทศสมาชิกอื่นมีสิทธิที่จะได้ดำเนินการจัดส่งด้วยตนเองในประเทศสมาชิกของผู้จัดจำหน่ายเช่นเดียวกันกับลูกค้าท้องถิ่นในพื้นที่ของผู้จัดจำหน่าย ตัวอย่างเช่น ลูกค้าในประเทศอังกฤษต้องการซื้อกล้องและพบข้อเสนอที่ดีในเว็บไซ๖เบอร์มันนี้ ลูกค้าจะมีสิทธิสั่งซื้อสินค้าและไปรับสินค้าที่สถานที่ของผู้จำจำหน่ายหรือดำเนินการจัดส่งสินค้าดังกล่าวด้วยตนเองไปยังที่บ้านในอังกฤษได้

การจำหน่ายบริการผ่านการให้บริการระบบอิเล็กทรอนิกส์

ในกรณีที่ลูกค้าต้องการซื้อบริการอิเล็กทรอนิกส์ เช่น บริการคลาวด์ ดาต้าแวร์เฮาส์ หรือเว็บไซต์โฮสติ้ง จากผู้ให้บริการที่อยู่ในประเทศสมาชิกอื่น ลูกค้าดังกล่าวมีสิทธิเช่นเดียวกันกับลูกค้าในพื้นที่ของผู้ให้บริการ ตัวอย่างเช่น  ลูกค้าในประเทศโปแลนด์ต้องการซื้อบริการโฮสติ้งสำหรับเว็บไซต์ของตนเองจากบริษัทในประเทศเยอร์มันนี ลูกค้าจะเข้าถึงบริการและสามารถลงทะเบียนและซื้อบริการได้โดยไม่จำเป็นต้องจ่ายค่าธรรมเนียมหรือค่าบริการเพิ่มเติมเมื่อเปรียบเทียบกับลูกค้าในประเทศเยอรมันนีที่บริษัทผู้ให้บริการจัดตั้ง

การให้บริการ ณ สถานที่ทางกายภาพเฉพาะเจาะจง

ในกรณีที่ลูกค้าซื้อบริการที่ให้บริการในพื้นที่ของผู้จัดจำหน่ายหรือในสถานที่ตั้งทางกายภาพของผู้จัดจำหน่าย หากสถานที่เหล่านั้นจัดตั้งในประเทศสมาชิกอื่นที่ไม่ใช่ลูกค้าอยู่ ประเภทเหล่านี้ครอบคลุมบริการ เช่น การจำหน่ายตั๋วละคร การเช่าโรงแรม หรือรถยนต์ ในสถานการณ์ดังกล่าว ลูกค้ามีสิทธิได้รับการปฏิบัติที่เท่าเทียมกัน ตัวอย่างเช่น ครอบครัวชาวอิตาลีเดินไปเที่ยวสวนสนุกที่ฝรั่งเศสและต้องการได้รับส่วนลดสำหรับตั๋วเข้าสวนสนุก ผู้ประกอบการสวนสนุกต้องลดราคาให้แก่ครอบครัวชาวอิตาลีเหมือนกับที่ลดราคาให้แก่ครอบครัวชาวฝรั่งเศส แต่ก็มีบางกรณีที่ระเบียบนี้ยอมให้มีการเลือกปฏิบัติได้หากกฎหมายของสหภาพยุโรปหรือกฎหมายภายในประเทศกำหนดให้ผู้ค้าปิดกั้นหรือไม่ให้บริการได้ เช่น การห้ามจำหน่ายสุราหรือเครื่องดื่มแอกอฮอลล์แก่คนต่างชาติ เป็นต้น

การห้ามเลือกปฏิบัติด้วยเหตุผลด้านการชำระเงิน

 ในขณะที่ผู้ค้ายังคงมีอิสระในการยอมรับวิธีการชำระเงินตามที่ต้องการ ระเบียบนี้ได้กำหนดข้อบัญญัติห้ามเลือกปฏิบัติภายในขอบเขตของการชำระเงินที่ผู้ค้ายอมรับ โดยครอบคลุมสถานการณ์ที่มีการปฏิบัติที่แตกต่างที่เป็นผลมาจากสัญชาติของลูกค้า สถานที่อยู่อาศัย สถานที่จัดตั้งบริษัท สถานที่ของบัญชีชำระเงินของลูกค้า สถานที่จัดตั้งของผู้ให้บริการบัญชีชำระเงิน หรือสถานที่ออกเอกสารหรือเครื่องมือชำระเงิน เป็นต้น

การห้ามการปฏิบัติที่แตกต่างในกรณีที่มีการดำเนินการตามเงื่อนไขสามประการครบถ้วน ดังต่อไปนี้  

(1) การชำระเงินได้ดำเนินการผ่านระบบธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ด้วยการโอนเครดิต (credit transfer) การหักเงินเดบิตโดยตรง หรือระบบบัตรเครดิตภายในแบนด์หรือประเภทเดียวกัน 

(2) ผ่านการยืนยันความถูกต้อง และ

(3) การชำระเงินในสกุลเงินที่ผู้ค้ายอมรับชำระ

การเลือกปฏิบัติในสถานการณ์ที่ไม่เปิดเผยโดยระเบียบนี้

การห้ามการเลือกปฏิบัติทั้งทางตรงและทางอ้อมบนพื้นฐานของสัชาติถือเป็นหลักการสำคัญของกฎหมายสหภาพยุโรป โดยเฉพาะในสถานการณ์ที่ไม่ครอบคลุมภายใต้ระเบียบนี้ ในมาตรา 20(2) ของข้อกำหนดบริการ (Services Directive (2006/123/EC)) สามารถมีผลใช้บังคับด้วย และตามบทบัญญัตินี้ ผู้ค้าอาจเลือกปฏิบัติแตกต่างได้บนพื้นฐานของสัญชาติหรือสถานที่อยู่อาศัย หากหลักเกณฑ์มีความเป็นกลางที่สมเหตุสมผล ในบางกรณี กฎหมายเฉพาะสาขาธุรกิจ เช่น กฎหมายเกี่ยวกับการขนส่งหรือบริการสุขภาพ อาจใช้บังคับในกรณีดังกล่าว 

บริการเนื้อหาที่มิใช่การแพร่ภาพกระจายเสียงที่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายลิขสิทธิ์และบริการแพร่ภาพกระจายเสียง 

บทบัญญัติของบริการเนื้อกาที่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายลิขสิทธิ์ที่มิใช่บริการแพร่ภาพกระจายเสียง เช่น หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เพลงออนไลน์ โปรแกมคอมพิวเตอร์ และวิดีโอเกมส์ไม่อยู่ภายใต้ข้อห้ามของระเบียบนี้ ผู้ค้าจึงสามารถใช้เงื่อนไขทั่วไปแตกต่างกันได้ในการเข้าถึงด้วยเหตุผลสัญชาติของลูกค้า ถิ่นที่อยู่อาศัย หรือสถานที่ตั้งบริษัท รวมทั้งสามารถปกิเสธให้บริการแก่ลูกค้าจากประเทศสมาชิกอื่นในกรณีที่กำหนดไว้เป็นการเฉพาะในระเบียบนี้ได้  อย่างไรก็ตาม บริการเหล่านี้ยังคงอยู่ภายใต้ข้อห้ามของระเบียบนี้ในปิดกั้นหรือจำกัดการเข้าถึงเพื่อติดต่อสื่อสารทางออนไลน์บนพื้นฐานของสัญชาติ ถิ่นที่อยู่อาศัย หรือสถานที่จัดตั้งบริษัทของลูกค้า ยิ่งไปกว่านั้น หากมีการให้บริการข้ามพรมแดนเกิดขึ้น ไม่ว่าจะมีระบุข้อยกเว้นไว้ในระเบียบนี้หรือไม่ก็ตาม ผู้ค้ามีหน้าที่ต้องห้ามเลือกปฏิบัติวิธีการชำระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์บนพื้นฐานของสัญชาติของลูกค้า ในอีกทางหนึ่ง ระเบียบนี้ไม่ใช้บังคับกับกิจกรรมที่ถูกยกเว้นจากขอบเขตของข้อกำหนดบริการ (Services Directive) ดังนั้น บริการแพร่ภาพกระจายเสียงจึงไม่ตกอยู่ภายใต้ขอบเขตการบังคับใช้ของข้อกำหนดนี้  

ธุรกรรม B2C และธุรกรรม B2B

 หลักเกณฑ์ของระเบียบนี้ใช้บังคับกับธุรกรรมระหว่างธุรกิจกับลูกค้า (business-to-consumer หรือ B2C) และธุรกรรมระหว่างธุรกิจกับธุรกิจ (business-to-business หรือ B2B) โดยขอบเขตธุรกรรมระหว่างธุรกิจกับธุรกิจนั้นเกิดขึ้นในกรณีการเข้าถึงสินค้าหรือบริการบนเงื่อนไขทั่วไปโดยไม่มีการเจรจาเป็นเฉพาะรายและธุรกรรมมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้งานเท่านั้น ไม่ได้นำสินค้าไปจำหน่ายต่อ นำไปแปรรูป หรือให้เช่าต่อ เป็นต้น

การให้ความช่วยเหลือลูกค้าในกรณีมีข้อพิพาท กับผู้จำหน่ายหรือให้บริการ

ประเทศสมาชิกแต่ละประเทศต้องกำหนดหน่วยงาน ทำหน้าที่รับผิดชอบในการให้ความช่วยเหลือกับลูกค้าในกรณีที่มีข้อพิพาทเกิดขึ้นกับผู้ค้าอันเนื่องมาจากการบังคับใช้ระเบียบนี้ ตัวอย่างของการให้ความช่วยเหลือ เช่น การอธิบายสิทธิขงลูกค้า การช่วยเหลือลูกค้าในการยุติข้อพิพาทกับผู้ค้า หรือการช่วยเหลือลูกค้าในการติดต่อประสานหรือการดำเนินการต่อไปในกรณีที่หน่วยงานให้ความช่วยเหลือนี้ไม่สามารถดำเนินการได้ตามขอบอำนาจหน้าที่

การบังคับใช้ระเบียบนี้

ประเทศสมาชิกกำหนดหน่วยงานทำหน้าที่รับผิดชอบสำหรับการบังคับใช้ระเบียบที่เพียงพอและมีประสิทธิภาพ ในกรณีที่เกิดความสัมพันธ์ระหว่างผู้ค้าและลูกค้า การบังคับใช้ตามระเบียบนี้ได้อำนวยความสะดวกโดยการรวมระเบียบในภาคผนวกของระเบียบความร่วมมือให้ความคุ้มครองลูกค้าด้วย  (Regulation in the Annex to the Consumer Protection Cooperation Regulation (2006/2004 ซึ่งปรับปรุงแก้ไขโดย 2017/2394) นอกจากนี้ ธุรกิจและลูกค้าจะสามารถบังคับใช้สิทธิของตนเองที่เกิดจากระเบียบนี้บนพื้นฐานของกฎหมายของสหภาพยุโรปและกฎภายในประเทศที่มีอยู่ที่เกี่ยวกับการบังคับใช้กฎหมายดังกล่าว 

การมีผลใช้บังคับของระเบียบ 

 ระเบียบฉบับนี้จะมีผลเป็นกฎหมายภายใน 20 วันนับตั้งแต่วันที่มีการประกาศ แต่จะใช้บังคับหลักเกณฑ์ต่างๆ ตั้งแต่วันที่ 3 ธันวาคม 2018 เป็นต้นไป กล่าวคือมีผลใช้บังคับหลังจาก 9 เดือนนับตั้งแต่วันที่ประกาศเพื่อให้มีการเตรียมตัวในการปฏิบัติตามระเบียบนี้ ทั้งนี้ ระเบียบนี้ยังกำหนดว่าจะต้องมีการพิจารณาทบทวนหลักเกณฑ์ดังกล่าวภายในระยะเวลาสองปีนับตั้งสันที่มีผลใช้บังคับแล้ว